از مجموع قرائن و روایات به دست می‌آید که خروج و قیام مختار، مورد رضایت خداوند و چهارده معصوم بوده است و شواهد زیادی بیانگر این امر است. مثلا یکی از قرائن این است؛ زمانی که میثم به همراه مختار در زندان به سر می‌برد، میثم به او خبر داد که او بر علیه قاتلین کربلا قیام خواهد نمود، بی‌شک اگر قیام او مورد رضایت اهل بیت: نبود، میثم این امر را به مختار گوشزد می‌کرد. از ظاهر برخی دیگر از روایات به دست می‌آید که قیام او با اذن و اجازه خاص امام سجاد بوده است[1]. از جمله این روایات، اجازه‌ای است که وی از محمد بن حنفیه گرفته است. ممکن است گفته شود اجازه از محمد حنفیه دلیل بر رضایت ائمه: از قیام او نمیباشد، ولی با توجه به اینکه از طرفی، مختار می‌دانست هر گونه حکومت و سیاستی جز به فرمان معصوم صحیح نیست، و از سوی دیگر با توجه به شخصیت و تقوای محمد، او بدون اذن امام زمانش، اجازه چنین کاری را صادر نمیکند، و عدم اذن مستقیم از امام به خاطر رعایت شرایط تقیه بوده است؛ او برای گرفتن اجازه به سراغ محمد بن حنفیه می‌رود، در این دیدار محمد بن حنفیه او را به تقوا سفارش می‌کند و با رعایت شرایط تقیه، سخنانی می‌گوید که مختار از آن، اجازه برای قیام میفهمد.[2] و با توجه به شخصیت معنوی محمد بن حنفیه، می‌توان گفت اجازه او با اذن امام سجاد بوده است.
روایات درمورد مختار
در مورد قیام مختار، دو دسته روایت وارد شده است:[3]
دسته اول روایاتی است که به مذمت مختار پرداخته و او را شخص کذاب معرفی می‌کند.
در مورد این روایات می‌توان گفت:
اولّاً: این احادیث از نظر سندی ایراد دارند.[4]
ثانیاً: مختار کسی است که از قاتلین اهل بیت (ع) و سرور شهیدان انتقام گرفته است و عمل او قطعاً خداوند و اهل بیت (ع) بوده است پس چطور می‌توان گفت مورد بغض و نفرت اهل بیت (ع) بوده است. پس به نظر می‌رسد این روایات ساخته دست دشمنان و مخالفین مختار است تا شخصیت او را نزد شیعیان زیر سؤال ببرند.[5]
در مقابل روایاتی است که به مدح مختار و قیام او پرداخته است، که چند مورد از آنها را ذکر می‌کنیم:
1) حضرت امیر (ع)می‌فرمایند:[6]
«سیُقتل ولدی الحسین و سیَخرج غلام من ثقیف و یَقتل من الذین ظلموا ثلاثمائه و ثلاثة و ثمانین الف رجل»
«به زودی فرزندم حسین کشته خواهد شد، ولی طولی نمی‌کشد که جوانی از قبیله ثقیف قیام خواهد کرد و از این ستمکاران، انتقام خواهد گرفت به طوری که تعداد کشته‌های آنان به سیصد و هشتاد و سه هزار نفر خواهد رسید»
2) حضرت امیر (ع)در ضمن بیان مشابهت مسلمین با بنی اسرائیل می‌فرمایند:[7]
«به زودی ستمکاران، توسط کسی که خداوند برای انتقام ما بر آنان خواهد فرستاد، به بلایی گرفتار خواهند شد و این به خاطر فسق و جنایتی است که مرتکب شده‌اند، همانگونه که بنی اسرائیل گرفتار عذاب شدند ... او جوانی از قبیله ثقیف است که او را "مختار بن ابی عبید" می‌گویند.»
3) ابا عبدالله (علیه‌السّلام)، پس از خطبه‌ای که در راه کربلا ایراد نمودند، می‌فرمایند:[8]
«پروردگارا، آن جوانمرد ثقیفی را بر آنان مسلط کن تا جام تلخ مرگ و ذلت را به ایشان بچشاند و از قاتلان ما احدی را معاف نکند. به جای هر قتلی، کشتنی و به جای ضربت، ضربتی؛ و انتقام مرا و خواندن و دوستان و شیعیانم را از این‌ها بگیرد»
4) پس از ارسال سر بریده عمر سعد و ابن زیاد نزد امام سجاد (ع)، ایشان در حق مختار فرمودند:[9]
«حمد و ستایش، خدایی را که انتقام ما را از دشمنانم گرفت و خداوند به مختار، پاداش و جزایی خیر عطا فرماید»
منابع:
[1]- خوئی، سید ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث، انتشارات مرکز نشر الثقافة، نجف، چاپ پنجم، 1413ه، ج19، ص 109.
[2]- انساب الاشراف، بلاذری، مکتبة المثنی، بغداد، بی‌تا، ج5، ص 218.
[3]- معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.
[4]- همان.
[5]- بحارالانوار، ج45، ص 386؛ به نقل از رساله ذوب النضار، ابن نما.
[6]- معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.
[7]- مقدس اردبیلی، احمد بن علی؛ حدیقة الشیعه، انتشارات کلی، بی‌جا، چاپ پنجم، بی‌تا، ص 509.
[8]- بحارالانوار، ج45، ص 340.
[9]- جامع الرواة، ج1، ص 22.
قهبائی عنایة الله؛ مجمع الرجال، تحقیق علامه اصفهانی، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوّم، 1364ه، ج6، ص 78.
بخشی از فرمایشات گرانسنگ مقام معظم رهبری با مردم غیور و ولایت مدار استان گیلان(8/10/88)
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم استان گیلان، همت، بصیرت، آگاهی و هوشیاری مستمر را عوامل اصلی پیشرفت ملت به سمت قله های تعالی دانستند و تأکید کردند: ملت ایران همانگونه که در هشت سال جنگ تحمیلی با ابتکار، فداکاری، شجاعت و حضور در صحنه، بر دشمن غلبه کرد، در هشت ماه جنگ نرم هم با عنایت خداوند متعال از خود مهارتی مثال زدنی نشان داد و در نهم دی سال گذشته به برکت یاد حضرت سیدالشهدا علیه السلام و با همت، بصیرت، آگاهی، و هوشیاری خود، بساط فتنه گران را جمع کرد.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر لزوم حفظ همت ملت، خاطرنشان کردند: امسال که سال همت مضاعف نامگذاری شده است، خوشبختانه نشانه های این همت مضاعف در کشور دیده می شود و مسئولان کارهای خوبی در بخشهای مختلف انجام می دهند اما این همت مضاعف باید بصورت مستمر و در سالهای آینده نیز وجود داشته باشد تا ملت ایران با دستیابی به قله های پیشرفت و کمال مادی و معنوی، دشمن را از خود مأیوس کند. حضرت آیت الله خامنه ای تنها راه خلاص شدن از شرّ دشمنان را، مأیوس شدن آنها دانستند و افزودند: گناه بزرگ برخی از دست اندرکاران فتنه سال گذشته، امیدوار کردن دشمن است. ایشان افزودند: آنچه که اتفاق افتاد، دست قدرت الهی بود که دلهای مردم را به سمت خود جلب و به سوی راه صحیح هدایت کرد. ایشان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سابقه تاریخی، دینی و مبارزاتی مردم گیلان، همت مردم این خطه را نمونه بارزی از همت ملت ایران دانستند و افزودند: با وجود آنکه رژیم طاغوت، تلاش گسترده ای برای فاسد کردن عقیده مردم گیلان انجام داد، اما مردم این سامان با همت، ایمان و عقیده خود در مقابل تلاشهای آن رژیم ایستادند و مردم گیلان، از لحاظ دینداری، اخلاص، جهاد، و حضور در صحنه از استانهای برجسته کشور هستند.
رهبر انقلاب اسلامی ضمن تجلیل از شخصیت مبارز و مجاهد شهید میراز کوچک خان جنگلی، در بیان سابقه درخشان مردم گیلان خاطرنشان کردند: مقابله با عوامل گروههای ملحد و ضد دین، حضور تأثیرگذار در پیروزی انقلاب اسلامی، رشادت جوانان مؤمن و بسیجی این استان در دوران دفاع مقدس، و نقش آفرینی اندیشمندان، دانشگاهیان و علمای گیلان در مقاطع مختلف از جمله سوابق دینی، انقلابی و علمی مردم این استان است.
حضرت آیت الله خامنه ای با یادآوری نقش آفرینی مردم رشت در مقابله با فتنه سال گذشته، آن را نشانه دیگری از همت و بصیرت مردم گیلان دانستند و افزودند: رشت جزو معدود مناطقی بود که یک روز زودتر از حرکت خودجوش ملت، در هشتم دی سال 88 به صحنه حضور مردم در مقابل فتنه گران تبدیل شد.
